- τρηματοφόρα
- Τάξη πρωτόζωων, της ομοταξίας των ριζόποδων ή, σύμφωνα με μερικούς ζωολόγους, ιδιαίτερη ομοταξία. Τα τ., που υποδιαιρούνται σε 45 οικογένειες, οι οποίες περιλαμβάνουν συνολικά περισσότερα από 16.000 είδη, είναι συχνά μικροσκοπικοί οργανισμοί, οι οποίοι αποτελούνται από ένα μόνο κύτταρο, που σχηματίζεται από την κυτοπλασματική μάζα, προικισμένη γενικά με ένα μόνο πυρήνα. Το πρωτόπλασμα εξάγει από το νερό ασβεστολιθικές ουσίες, τις συγκεντρώνει και τις μετατρέπει σε κρυστάλλους οι οποίοι, αφού ενωθούν, σχηματίζουν ένα είδος μικρού όστρακου από ανθρακικό ασβέστιο, που περιβάλλει το κύτταρο· σε πολλές περιπτώσεις το όστρακο αυτό είναι όμοιο με το όστρακο του ναυτίλου ή άλλων μαλακίων, με τα οποία συγχέονταν άλλοτε τα τ. Σε μερικά είδη η επένδυση έχει χιτινώδη σύσταση ή αποτελείται από ξένες ουσίες, ασβεστολιθικές ή σπανιότερα πυριτικές, συγκολλημένες και στερεοποιημένες μαζί. Το όστρακο, που υποδιαιρείται σε μία ή δύο στοές, έχει ένα μόνο άνοιγμα η πολλούς πόρους, από τους οποίους εξέρχονται λεπτά κυτοπλασματικά ψευδόποδα, που ονομάζονται ριζοπόδια, τα οποία χρησιμεύουν στην κίνηση και στη σύλληψη των μορίων των θρεπτικών οργανικών ουσιών. Σε σχέση με τον αριθμό των στοών, τα τ. διαιρούνται σε μονοθαλάμια και σε πολυθαλάμια· ανάλογα με τις διατρήσεις διακρίνονται σε διάτρητα ή αδιάτρητα (τα τελευταία έχουν μία μόνο οπή).
Η δομή του όστρακου μπορεί να είναι 5 τύπων: οζοειδής, με τους συνεχείς θαλάμους τοποθετημένους σε ευθεία ή λίγο τοξοειδή γραμμή· ελικοειδής, με τους θαλάμους στρεφόμενους ελικοειδώς· κυκλική, με τους πρώτους συνεχόμενους θαλάμους ελικοειδείς και τους άλλους σε ομόκεντρους κύκλους· ιστοειδείς, με τους θαλάμους σε σειρές, διπλές ή τριπλές· ακανόνιστη, με τους θαλάμους συγκροτημένους κατά ποικίλο τρόπο. Τα τ. είναι κατά το μεγαλύτερο μέρος θαλάσσια, μερικά ζουν σε λίμνες και αλμυρές λιμνοθάλασσες και ελάχιστα βρίσκονται στα γλυκά νερά.
* * *τα, Νζωολ. τάξη τών ριζόποδων πρωτοζώων στην οποία περιλαμβάνονται μικρά ζώα, συνήθως θαλασσόβια, ελεύθερα ή προσκολλημένα, τών οποίων το κυτταρόπλασμα προστατεύεται από περίβλημα διάτρητο σε ένα ή περισσότερα σημεία από όπου εξέρχονται τα ψευδοπόδια, αλλ. τρηματόκογχα.
Dictionary of Greek. 2013.